بیش از دوسال از ورود و شیوع کرونا به ایران می‌گذرد و این روزها تقریباً شیوع این بیماری فروکش کرده است. طی این مدت زمان، کرونا لطمات بسیاری بر اقتصاد هنر از جمله موسیقی وارد کرد و سبب شد کنسرت‌ها و کلاس‌های آموزشی تعطیل شوند. اگرچه با چاره اندیشی هنرمندان و مسئولان فرهنگی، شیوه برگزاری برنامه‌های موسیقی تغییر کرد و هنرمندان به سمت ارتباطات اینترنتی و آنلاین روی آوردند و در همین مدت زمان کنسرت‌های بسیاری روی پلتفرم‌ها برگزار شد و در کنار آن آموزش موسیقی هم به‌صورت آنلاین برگزار گردید؛ شیوه ارتباطی که مصایب و مشکلاتی هم به‌همراه داشت. حال با بهتر شدن شرایط جامعه به لحاظ میزان شیوع بیماری باردیگر کلاس‌های آموزش موسیقی به‌صورت حضوری برقرار شده و به گفته استادان و کارشناسان این حوزه از استقبال خوبی هم برخوردار بوده‌اند. اگرچه به گفته این هنرمندان ،فضای حال حاضر و جامعه ملتهب و همچنین ناامن بودن محیط برای تردد فرزندان برای حضور در آموزشگاه های موسیقی موجب کم‌رونق شدن این آموزشگاه ها شده و البته در کنار آن قطعی و کندی اینترنت هم مزید بر علت شده و موجب تعطیلی آموزش آنلاین شده است.
هنر موسیقی بویژه آواز سنتی، شناسنامه فرهنگی و هنری سرزمین‌مان است
محمد منتشری خواننده پیشکسوت موسیقی سنتی ایران، مدرس آواز و ردیف‌دان درباره استقبال حال حاضر مخاطبان و علاقه‌مندان از شرکت در کلاس‌های حضوری آموزش موسیقی گفت: «در مدت زمان شیوع کرونا در ایران، تمامی کلاس‌هایم با رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی، به‌صورت حضوری برگزار شد و در حال حاضر که این بیماری تقریباً فروکش کرده، کلاس‌های آموزشی از رونق خوبی برخوردار است.»محمد منتشری از شاگردان زنده‌یاد اسماعیل مهرتاش است و بیش از ۴۰ سال است که میراث استاد خود را به هنرجویان موسیقی آوازی منتقل می‌کند. او بر این نظر است که موسیقی آوازی را نمی‌توان به شیوه آموزش آنلاین تعلیم داد و در این‌باره افزود: «طی دو سال گذشته هنرجویان با تعداد کمتر به‌صورت شیفتی در کلاس‌ها حضور پیدا می‌کردند و آموزش می‌دیدند و بحمدالله در این مدت زمان مشکلی به‌وجود نیامد. باید بگویم هنر موسیقی بویژه آواز سنتی، شناسنامه فرهنگی و هنری سرزمین ما است و در تمامی این سال‌ها سعی من بر این بود، آموخته‌هایم را به هنرجویان منتقل کنم.»این استاد پیشکسوت تأکید دارد آموزش موسیقی باید از سوی استادان و معلمان تحصیلکرده این مکتب صورت بگیرد و در این زمینه بیان داشت: «متأسفانه امروزه برخی از فضاهای آموزشی به افراد مبتدی سپرده شده و تدریس توسط آنها انجام می‌گیرد که بی‌تردید خروجی مطلوبی نخواهد داشت. بویژه در بخش موسیقی آوازی، افراد صاحبنظر و کارشناس کمتر فعالیت دارند. این در حالی است که موسیقی و اشعار بزرگانی همچون حافظ، سعدی، فردوسی و... شناسنامه مملکت ما هستند و به‌درستی باید از آنها نگاهداری شود. آموزش موسیقی آوازی به‌صورت سینه‌به‌سینه منتقل می‌شود و من شخصاً طی این سال‌ها تلاش خود را در این زمینه انجام داده‌ام و امروز صیانت از موسیقی آوازی وظیفه نسل جوان است.»او درباره بهتر شدن فضای آموزشی پیشنهاد دارد رسانه ملی آوازهای اصیل ایرانی را به گوش جوانان برساند و در این زمینه گفت: «رسانه ملی باید آثار بزرگان موسیقی آوازی همچون بنان، قوامی، محمودی خوانساری، عبدالوهاب شهیدی و... را بیشتر پخش کند تا نسل امروز آشنایی بیشتر و بهتری با آواز اصیل ایرانی داشته باشند و دستگاه‌های موسیقی ایرانی را بشناسند، اما متأسفانه کارهایی پخش می‌شود که موسیقی ایرانی نیست و وام گرفته از کارهای غربی است.»
اتفاقات اخیر جامعه آموزشگاه‌های موسیقی را به تعطیلی کشانده است
میلاد کیایی مدرس، آهنگساز و نوازنده پیشکسوت سنتور نیز در این‌باره افزود: «دوران وانفسای کرونا، لطمات بسیار روحی، جسمی، اقتصادی و فرهنگی جبران‌ناپذیری وارد کرد و موجب تعطیلی بسیاری از آموزشگاه‌های موسیقی شد تا آنجا که بسیاری از افرادی که در این حرفه مشغول به کار بودند ترجیح دادند فعالیت کاری خود را تغییر بدهند. البته بعد از فروکش کردن تقریبی کرونا، اتفاقات ناگواری را در جامعه شاهد بودیم و هستیم و این موضوع هم موجب شد، بار دیگر بسیاری از آموزشگاه‌های موسیقی تعطیل شوند. به‌طور مثال آموزشگاه موسیقی «میلاد» که مدیریت آن را برعهده دارم و دارای مجوز درجه یک دائمی است، تا پیش از این اتفاقات از استقبال خوبی برخوردار بود اما به‌دلیل ناامنی جامعه مجبور شدم فعالیت آموزشگاه‌هایم را فعلاً متوقف کنم تا ببینیم شرایط به چگونه خواهد بود. متأسفانه در حال حاضر تقریباً تمامی دانشکده‌های موسیقی تعطیل است و این لطمه بزرگی بر فضای آموزشی کشورمان خواهد بود.»
او در مورد شیوه آموزش آنلاین بیان داشت: «با این شیوه آموزشی کاملاً بیگانه هستم و نمی‌توانم با آن ارتباط برقرار کنم. به اعتقاد من نمی‌توان بخش‌های تخصصی آموزش ساز را به‌صورت آنلاین آموزش داد.»
این نوازنده پیشکسوت در خصوص متدهای آموزشی هم براین نظر است که کتاب‌های آموزشی اندکی به‌روزرسانی شود و در ادامه افزود: «الفبای آموزش موسیقی همان چیزی است که از استادان گذشته موسیقی به یادگار مانده و سینه به سینه منتقل می‌شود و باید آموخت و در کنار آن امروزه با وجود پیشرفت تکنولوژی نیاز است در نوازندگی، خوانندگی و... هم تحولی ایجاد شود و حتی لازم است مکتب‌های تازه‌ای وارد شود اما قضاوت اینکه این مکتب‌ها و نوآوری‌ها دلپذیر و ماندگار باشد یا خیر با گذر زمان معلوم خواهد شد.»
میلاد کیایی شرایط زمانه را در استقبال هنرجویان بی‌تأثیر ندانست و در این خصوص اظهار کرد: «باید امیدوار بود و به فردای روشن‌تر و بهتر امید داشت و خوش‌بین بود. امیدوارم شرایط آموزش و بخصوص موسیقی که حرف اول هنر را می‌زند، مساعد شود چرا که امروزه هنر لازمه زندگی شده است.»
کــــلاس‌هـای آنـــلاین تــأثیرگذاری کلاس‌های حضوری را ندارد
کیوان ساکت، نوازنده پیشکسوت تار و آهنگساز هم درخصوص استقبال حال حاضر مخاطبان و علاقه‌مندان به شرکت در کلاس‌های حضوری آموزش موسیقی بیان داشت: «علاقه‌مندی مردم ایران به فرهنگ و هنر سرزمین‌شان سابقه‌ای دیرینه و کهن داشته و دارد و همواره این علاقه‌مندی وجود دارد. اگر چه بعد از فروکش کردن کرونا، انتظار میرفت روال کلاس‌های آموزشی مانند دو سال قبل و پیش از آغاز همه‌گیری این بیماری باشد اما رخدادهایی که هر روز در جامعه شاهد آن هستیم، تغییراتی در روند این برنامه‌ها به‌وجود آورده و جامعه را ملتهب کرده است. از سوی دیگر تورم لجام‌گسیخته و کم شدن توان مالی مردم هم بی‌تأثیر در این مسأله نبوده و به همین سبب حتی علاقه‌مندان به موسیقی هم کمتر به سمت برنامه‌های فرهنگی و آموزشی روی می‌آورند. اگرچه باید بگویم متأسفانه شرایط این روزهای ایران، موجب شده مردم دغدغه‌های دیگری پیدا کنند و در کنار آن امنیت در کوچه و خیابان کمتر شده است و همین امر نیز بی‌تأثیر در فضاهای آموزشی نبوده. موضوع دیگر برقراری و دسترسی دشوار یا قطع شبکه‌های اینترنت است که قبل‌تر از این اتفاقات، کلاس‌های آموزشی به‌صورت آنلاین به راحتی برگزار می‌شد اما با فیلتر شدن تمامی شبکه‌های پیام‌رسان و تصویری، عملاً کلاس‌های آنلاین هم غیرقابل کارکرد شده است. این مسائل علاوه‌بر اینکه لطمه بزرگی بر اقتصاد هنر وارد کرده، به اقتصاد جامعه هم آسیب زده است به این دلیل که بسیاری از خانواده‌هایی که فرزندان خود را به شرکت در این کلاس‌ها تشویق می‌کردند یا خود علاقه‌مند به حضور در این کلاس‌ها بودند، کسب و کار بسیاری از این افراد با این پیام‌رسان‌ها در ارتباط بوده اما با فیلتر شدن و از کار افتادن آنها، بخش بسیاری از این افراد امکان حضور در این برنامه‌های آموزشی و فرهنگی را ندارند. بنابراین شاهد هستیم که شرایط جامعه چگونه تأثیر خود را به شکل مستقیم و غیرمستقیم بر آموزش فرهنگ و هنر گذاشته است.»
کیوان ساکت، سال‌های بسیاری است که مدیریت آموزشگاه موسیقی وزیری را برعهده دارد و به تدریس هم می‌پردازد.
او در ادامه درخصوص تفاوت کلاس‌های حضوری و آنلاین اظهار داشت: «بی‌تردید هنرجویان، علاقه‌مند به شرکت در کلاس‌های حضوری هستند چرا که کلاس‌های آنلاین ظرفیت و تأثیرگذاری کلاس‌های حضوری را ندارد و به‌درستی و اصولی نمی‌تواند آموزش را به هنرجو منتقل کند. اما با وجود این بعد مسافت و دوری راه موجب گرایش برخی از علاقه‌مندان موسیقی به کلاس‌های آنلاین است. من شاگردان بسیاری در نقاط مختلف ایران و جهان دارم که علاقه‌مند به شرکت در کلاس‌های موسیقی هستند. از کانادا تا بندر گناوه و... اما متأسفانه به‌دلیل فیلتر شدن شبکه‌های اجتماعی، دسترسی این هنرجویان به کلاس‌های آموزشی ناممکن شده است. نکته دیگر اینکه به‌دلیل ناامن بودن جامعه و ترس از صدمه دیدن به فرزندان، والدین ترجیح می‌دهند از شرکت در کلاس‌های حضوری هم پرهیز کنند و همان‌طور که اشاره کردم مسائل امروز جامعه، تأثیر خود را بر فضاهای آموزشی گذاشته است. در خصوص تفاوت کلاس‌های آنلاین و حضوری هم باید بگویم، بی‌گمان آموزش موسیقی و هر آموزش دیگری نسبت به کلاس‌های آنلاین تأثیر چند برابری خواهد داشت اما برای کسانی که امکان حضور در این کلاس‌ها را ندارند کلاس‌های آنلاین گزینه مناسبی است.»
عــــدم صـلاحیت بــرخی از آموزشگاه‌های موسیقی
هادی منتظری آهنگساز و نوازنده پیشکسوت کمانچه نیز فضای ملتهب جامعه را موجب کم‌استقبالی هنرجویان از آموزش‌های موسیقی عنوان کرد و در ادامه افزود: «من با آموزش آنلاین موسیقی موافق نیستم چرا که موجب بی‌کیفیت شدن آموزش موسیقی شده و قلب ماهیت می‌شود. در واقع فضای آموزش آنلاین، صدای آنالوگ را به صدای دیجیتال تبدیل می‌کند. البته در مدت زمان شیوع کرونا مجبور به انجام شیوه آموزشی آنلاین بودم اما موجب ریزش شاگردانم شد و چندان مورد استقبال قرار نگرفت و حدود ۲۵ نفر از شاگردانم از یادگیری موسیقی انصراف دادند. البته در حال حاضر شرایط آموزش موسیقی نسبت به دوران کرونا بسیار بهتر شده است. اما یک مشکل زیربنایی که وجود دارد این است که برخی از آموزشگاه‌های موسیقی صلاحیت آموزش ندارند و متأسفانه شاهد هستیم یک تعداد از دوستان که توان مالی ندارند مجوز آموزشگاه‌های معتبر را کرایه می‌کنند و جای تأسف است که دیدگاه‌شان نسبت به این فضای آموزشی، فضای کسب و کار بوده و در کنار آموزش موسیقی به فروش هر اقلامی دست می‌زنند. از فروش سی‌دی تا کلاس‌های مختلف. بر این اساس کسانی هم که صادقانه در این حرفه فعالیت می‌کنند، درآمد مالی کمتری نسبت به این افراد دارند. نکته دیگر اینکه به دلیل آنکه مبلغی به استادان کار بلد پرداخت نکنند از دانشجویان مبتدی در رشته‌های مختلف موسیقی بهره می‌برند و این اتفاق ناگواری است و باید از سوی مسئولان فرهنگی ریشه‌یابی شود.»
او درباره بهتر شدن فضاهای آموزشی آموزشگاه‌های موسیقی اظهار کرد: «در این زمینه نقش رسانه بسیار تأثیرگذار است و می‌تواند موجب هدایت درست نسل جوان و علاقه‌مند به موسیقی باشد. متأسفانه به‌دلیل عدم نمایش دادن سازهای ایرانی در رسانه ملی چون تلویزیون، اغلب جوانان با ارتباط و دسترسی به شبکه‌های ماهواره‌ای به سازهای غربی چون گیتار و پیانو و... روی آورده‌اند.»هادی منتظری سال‌های بسیاری است مدیریت آموزشگاه موسیقی هترا را برعهده دارد. این نوازنده پیشکسوت درباره متدهای آموزشی که درحال حاضر تدریس می‌شود، بیان کرد: اگرچه نسل‌های بعد از ما کتاب‌های مختلفی در زمینه آموزش سازهای موسیقی نوشته‌اند اما به اعتقاد من متدهای آموزشی قدیمی جامع‌تر است. آثار استادانی همچون ابوالحسن صبا، مفخم پایان، زرین پنجه و... از کتاب‌های مرجع موسیقی هستند که با یک اندیشه و تفکر درست و اصولی و به‌صورت نگاه جمعی نوشته شده است اما در حال حاضر اینگونه نیست و بر تعدادی از کتاب‌های آموزشی اشکالاتی وارد است بنابراین همان‌طور که اشاره کردم کتاب آموزشی استادان گذشته ارجح است اگرچه استثناهایی هم وجود دارد و برخی از هنرمندان شناخته شده موسیقی همچون آقای پشنگ کامکار کتاب ارزشمندی منتشر کرده است که با استقبال خوبی هم روبه‌رو شده، اما به‌طور کلی نباید نهادها یا صنف‌هایی همچون خانه موسیقی به هر کتاب آموزشی مجوز انتشار بدهند.»
منبع: ایران
نظر شما